Kredi faizleri yüzde 42 ile son 10 yılın en yüksek seviyesine çıkınca hem konut hem de otomobil fiyatları enflasyon karşısında eridi. Konutta sekiz yılın en düşük seviyeleri görülürken otomotivde reel fiyatlar altı aydır geriliyor.
Konut ve otomobil Türkiye’de her zaman en iştah açıcı yatırım araçlarından biridir. Tüm ailelerin en büyük hedeflerinden biri de bir ev ve arabaya sahip olmaktır. Ancak yüksek enflasyon ve artan faizler bu iki alanı de 2023’te sert bir şekilde vurdu. Üniversitelerin, sektörün ve bankaları analizleri düşüş eğiliminin ne kadar sert olduğunu gösteriyor.
OTODA DÜŞÜŞ ALTI AYDIR SÜRÜYOR
Enflasyondan arındırılmış otomobil reel fiyatları 6 aydır düşüyor. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı Mayıs sonrası sürekli azalarak Aralık’ta yüzde 0.7’ye gerileyerek neredeyse durağanlaşmış durumda. Sahibinden.com ve Bahçeşehir Üniversitesi işbirliğiyle yayınlanan bir raporda özellikle İstanbul ve İzmir’de dikkat çeken bir seyir var. Bu düşüşe bağlı olarak ülke genelinde reel fiyatlardaki yıllık artış oranı yüzde 0.2’ye geriledi. Ankara’da yüzde 12.9’a, İstanbul’da ise yüzde 6.1’e düştü. İzmir’de ise uzun bir aradan sonra reel fiyatların yıllık olarak azaldığı gözlendi.
SEKİZ YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİ
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’nın (TSKB) “Bir Bakışta Konut Piyasası 2023” başlıklı raporuna göre ise Türkiye’de konut satışları 2023 yılında son sekiz yılın en düşük seviyesine gerilemiş durumda. İpotekli konut satışlarındaki düşüş, artan kira bedelleri, yabancılara yapılan satışlardaki değişim, göçün satın almalara etkisi, öğrencilerin barınma sorunları gibi faktörler konut piyasasındaki gelişmeleri etkileyen önemli unsurlar olarak belirtildi. Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, konut satışlarının 11 aylık dönemde toplam 1.087.349 adetle 2015 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilediğini belirterek, “Böylece konut satışları 2023 yılında yüzde 15 oranında gerileme kaydetti. Konut piyasasındaki yavaşlamada konut finansmanına erişimin zorlaşması ve konut fiyatlarındaki artışın etkili olduğu görüldü” dedi.
YATIRIMCI KONUT DIŞI ALIMA GİDİYOR
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Koçak da konut fiyatlarının nominal olarak artsa da son bir kaç aydır aylık bazda reel olarak düştüğünü, yani enflasyonun altında bir artış olduğunu belirtti. Konut piyasasındaki talebin düştüğünü ancak fiyatların düşmemesinin sebebinin maliyetlerdeki artış olduğunu söyleyen Koçak, “Artık konut yatırımdan biraz çıktı. Şimdi özellikle 2023 yılına baktığımız zaman gayrimenkul yatırımı sadece konuttan oluşmuyor. Bir de konut dışı yatırımlardan oluşuyor. 2020 yılına kadar konut ve konut dışı oranlara baktığımız zaman satışların %60’ı konut, %40’ı konut dışıydı. Konut dışı derken konut dışının büyük bir çoğunluğu arsa, arazi gibi mülkler oluyor. Ticari mülklerin oranı biraz daha az. 2020 yılının sonuna kadar konutun ağırlığı %60 iken, bu yıl %40’lara kadar düştü. Yani %60 konut dışı satışlar, %40 konut satışları olarak görülüyor. Yani aslında yatırımın biraz daha konut dışına kaydığını gözlemliyoruz” diye konuştu.
