Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu, BYD yatırımının etkilerine ilişkin soruları yanıtladı. OSD’nin 50. yılına ilişkin düzenlenen toplantının notlarını Ecomax Genel Yayın Yönetmeni Recep Erçin derledi.
1 MİLYAR DOLARLIK BYD YATIRIMININ ETKİSİ NE OLACAK?
“Öncelikle BYD yatırımının Otomotiv Sanayi Derneği’nin 50. yıl kutlamasına denk gelmesi de bence çok iyi oldu. Aslında baktığımızda otomotiv sanayini büyüten bir konu. Biz bu konuyu yanılmıyorsam ocak ayındaki toplantıda konuşmuştuk. Öncelikle otomotiv sanayi olarak rekabetten uzaklaşmak doğru bir şey değil. Çünkü rekabet insanı dinç tutuyor. Bence mesela en son ABD’nin aldığı, kendisine o kadar koruma duvarları yapması da doğru bir şey değil. Çünkü Amerikan otomotiv sektörü geriye gider. Siz pazarı kapatabilirsiniz ama o zaman ne olur, müşteriler daha pahalıya ürünleri alırlar, teknolojik olarak daha az gelişmiş ürünler alırlar. Yani ABD’nin aldığı karar da bence rekabetten tamamen kendisini ayrıştırmak orta ve uzun vadede zarar verir. Belki kısa vadede birtakım kazanımları olur. O açıdan da bence BYD yatırımı Türkiye’deki diğer oyuncular için de iyi bir şey, buradaki rekabet bütün oyuncuları dinç tutacak. İkincisi de Çin’den belli bir teknoloji transferi de ülkeye gelecek. Bunları alt alta koyduğum zaman aslında hükümetin koyduğu vergilerin de doğru olduğunun bir göstergesi. Çünkü bir yerde yatırımı hızlandıran bir şeye dönüştü aslında yani yüzde 10 olan gümrük vergisine konulan yüzde 40 ek yükümlülükler yatırım yapma kararlarını da hızlandırdı bence. BYD’nin arkasından başka oyuncular da gelebilirler, bunların hepsi Türkiye için bence son derece önemli.”
BAŞKA ÜRETİCİLER DE YATIRIM İÇİN GELİR Mİ?
Bence devamı gelebilir. OSD ile doğrudan temasta bulunan şu anda yok ama daha önce görüştüklerimiz oldu. Bize de gelip danışanlar oldu ama bence olabilir çünkü Türkiye hem kendisi önemli bir pazar, ben hep şunu söylüyordum zaten Türkiye’nin kendisi, pazarın büyüklüğü bir teşvik zaten. Pazarı biz biraz daha büyütebilirsek aslında çok oyuncu zaten gelmeye doğru hareket edecek. Zaten hep konuştuğumuz yeni teknolojilere yatırım yapılması da aslında bir ölçek sorunu. Biz Türkiye’deki ölçeği ne kadar büyütebilirsek Türk otomotiv sanayini de o kadar daha teknolojik hale getirebiliriz. Öbür türlü doğal olarak bu teknolojik ürünler pahalı yatırımlar belli bir ölçek olmadığı zaman da bu işlerin dışında kalacağız. Ama bence Çinli oyuncuların ki şu anda ölçeklerinden dolayı teknolojik olarak da dünyada ileride gidiyorlar Türkiye’de yatırım yapmaları bence son derece önemli. Ki diğer sevindirici konu da ben Bakanlığın açıklamasında Ar-Ge merkezini de gördüm, o da bence son derece değerli. Zaten bugün mesela Huawei gibi şirketlerin Türkiye’de ciddi Ar-Ge merkezleri var. Çok ciddi Ar-Ge kullanıyorlar burada yani üretimleri olmasa da Çinlilerin zaten Türkiye’deki Ar-Ge teşviklerinden ve iş gücü kaynaklarından dolayı da Türkiye’de bir Ar-Ge alışkanlıkları var. Bence o da son derece pozitif.
EK VERGİLERİN SEKTÖRE ETKİSİ NE OLUR?
Benim burada beklentim Çinli ithalatçılarda yüzde 20-30 arasında bir fiyat artışı söz konusu olabilir. O da onların Türkiye’de yaptıkları satışları bir miktar azaltır diye düşünüyorum. Yani pazarı bir miktar küçültebilir o açıdan. Çünkü bir de Türk müşterisi Çinli araçlarda bazı markaları bir fırsat olarak da gördü. Belki alma saiki olmayanlar da araç aldılar bu fırsatı değerlendirmek için. Onun için de pazarın küçülmesi yönünde de bir miktar etkisi olabilir ama muhakkak ki dış ticaret dengesine olumlu katkı sağlayacaktır diye düşünüyorum.
VERGİ MUAFİYETİ VAR; ENDİŞE ETMİYOR MUSUNUZ?
Vergilerden muaf olacak çok geniş bir kavram oluyor. Vergilerden muaf olacak hangisinden, şimdi bir kere bugünkü teşvik mevzuatına baktığınız zaman eğer değişmezse bugünkü haliyle yatırım yapan işletmelerin belli bir miktarda araç ithal etme hakkı oluyor. O da çok öyle yüz binlerce değil sonuçta, onun bir limiti var. İkincisi de BYD’nin plug-in hybridlerinde yüzde 30 ÖTV uygulaması o da bugün zaten Togg gibi veya diğer full elektrikli araçlarda biliyorsunuz yüzde 10’luk ÖTV var, içten yanmalılarda yüzde 80’lik ÖTV var. Bu bir avantaj sağlayacaktır ama sonuçta oradaki teşvik sonsuza giden bir rakam değil.
FİYATLAR DÜŞECEK Mİ?
Rekabet şu açıdan iyi, kendini geliştirmek anlamında iyi. Şimdi burada baktığımız zaman otomotiv sanayinde farklı segmentlerde bir otomobil segmentine baktığımız zaman 8-10 tane majör segment var sonuçta. Çinlilerin bugünkü segmentleri Türkiye otomobil pazarındaki belli bir kısma oturuyor. Belli bir kısım için şu anda rekabet var. Yoksa bütün segmentleri kapsayan bir şey yok şu an da.
YÜZDE 30’LUK DİLİMİN ETKİSİ NE?
Belli bir tarif var orada sonuçta. Yani aslında ben rekabet iyidir derken şunu söylemek istiyorum, rekabetten kaçamazsın. Artık bu geldiğimiz global dünyada rekabete karşı gümrük duvarları falan bunlar 70’li yılların yaklaşımları. Bugün rekabet edilebilir olması lazım ama rekabetin de adil olması lazım. Bugün Çin’deki sorun ne aslında, biz Çin’le şundan rekabet edebiliriz diyoruz yani ülkelerin rekabetçilik endekslerine baktığımız zaman bugün dünyada otomotiv işine baktığımız zaman en rekabetçi ülke Hindistan. Ondan sonra Çin, Türkiye, Fas, Polonya, Romanya gibi ülkeler geliyorlar. Bunların arasında da Hindistan’ı bir tarafa koyuyorum diğerleri arasında büyük farklar yok. Dolayısıyla biz Türk otomotiv sanayi olarak Çinlilerin Türkiye’de yapacakları üretimle rekabet ederiz. Nerede fark var? Çin’de bütün hammadde malzemeler var, bugün Türkiye’de ve Avrupa’da hammadde malzeme yok. Biz her şeyi ithal ediyoruz, kullandığımız sac çelik Brezilya’daki madenlerden çıkıyor. Tüm kullandığımız plastiği biz Belçika’dan alıyoruz gibi hammadde malzeme konusunda bir maliyet sorunumuz var bizim. Çin’in orada bir avantajı var çünkü kamu kuruluşundan kamu kuruluşuna mal satılıyor bir de. Bugün Çin’deki BYD dışındaki çoğu firma aslında devlet / kamu kuruluşları. Madenler de kamu kuruluşlarının yani buradan Çin hükümetinin bu sanayiye ne kadar para aktardığı konusu da bir soru işareti. Zaten onun için Avrupa birliği bir soruşturma açıp soruşturma sonrasında onlar da ek vergi koydular. Burada adil şartlardaki bir rekabette bizim Çin ile bir derdimiz olmaz. Bir de onların tabi bunu da görmek lazım yıllık 30 milyon adetlik bir üretimleri var. Türkiye’nin üretimi 2 milyonun biraz üzerinde ama bugün yine biz batılı ülkelere baktığımız zaman yine Avrupa’nın içinde dördüncü sıradayız. Yani bir rekabet gücümüz var. Bugün İtalya’da 1 milyon araç üretilmiyor. Bu yıl Fiat’ın 125. senesi kutlanıyor yani 125 yıllık otomobil geçmişi olan bir ülkede şu anda 1 milyonun altında araç üretiliyor. Dolayısıyla birileri Çinliler ile rekabet edeceklerse bunlardan bir tanesi de biz olmalıyız. O açıdan ne yapacağız rekabet geldi şey yapacak halimiz yok, biz de çalışacağız. Otomotiv sanayi olarak biz de bu rekabetin içinde olacağız. Bence orada endişemiz yok.
ÇİN’DE ÜRETTİĞİ KADAR REKABETÇİ OLABİLİR?
Bence Çin’deki kadar rekabetçi olamazlar Avrupa’da ve Türkiye’de üretim yaptıkları zaman. Şimdi zaten batı basınında da sizler de okuyorsunuzdur. Çin ile Avrupalı üreticiler arasında yüzde otuzluk bir maliyet farkından bahsediliyor. Bu tabi Türkiye gibi ülkelere geldiği zaman biraz daha aşağıda olacak. Bir de bunlar şimdi kendi ülkelerinden çıkıp, farklı ülkelerde üretim yaptıkları zaman maliyeti daha fazla artacaktır. Yani Türkiye’ye Çin’den parçaları getirebilirsiniz ama bir aracı tek parça halinde getirmekle, bir aracı parçalara ayırıp getirmek arasında ciddi bir lojistik farkı var. Çin bir de uzak bir mesafe. Bence orada daha normalize olacaktır diye düşünüyorum.
TEDARİK SANAYİMİZE FAYDA SAĞLAR MI?
Tedarik sanayini de aslında teknoloji transferi yoluyla geliştirebilir tabii ki. Tabii ki bir miktar ölçek gelecek, bir miktar satın alma yapılacak. Türkiye’de ben tahmin ediyorum ki Bakanlığımız da belli birtakım yerleştirme şartları istiyordur. Yoksa bugün Türkiye’de yalnızca montaj fabrikasının Türkiye’ye büyük bir faydası yok; istihdam dışında. Önemli olan yerleşmesi ve Ar-Ge yapması. Onlar olduğu zaman bu işlerin Türkiye’ye faydasını göreceğiz ama zaten Bakanlığımız bu konularda da çok hassas. Zaten hemen, yaptıkları basın açıklamasında Ar-Ge’nin altını çizdiler. Tabii daha sonra detayları biz de sizlerle beraber öğreneceğiz.
