Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (VEKAM) yeni kitabı Antranik’ten Foto Rıdvan’a, Mugamyanlar’dan Gökçeatam’a Ankara’da Fotoğrafçılık ve Posta Kartları (1890-1960) okurla buluştu. Erman Tamur’un kaleme aldığı kitapta Ankara’nın 1890-1960 yıllarına damga vuran fotoğraflar ve posta kartları, dönemin toplumsal değişimini yansıtan bir bakış açısıyla ele alınıyor.
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (VEKAM) yeni kitabı Antranik’ten Foto Rıdvan’a, Mugamyanlar’dan Gökçeatam’a Ankara’da Fotoğrafçılık ve Posta Kartları (1890-1960) Koç Üniversitesi Yayınları’ndan çıktı. Erman Tamur’un kaleme aldığı kitapta Ankara’nın 1890-1960 yıllarına yaşanan toplumsal değişime bu kez fotoğrafçılık ve posta kartları üzerinden ışık tutuluyor.
Fotoğrafların bir şehrin mimari dokusunda gerçekleşen değişimleri anlamanın en kestirme yollarından biri olduğunu ortaya koyan kitap, toplumsal hayatın görsel hafızasını renkli örneklerle belgeliyor. Dönemin öne çıkan fotoğrafçılarının yaşam öykülerine, meslek ve sanat anlayışlarına yer verilen kitapta fotoğrafhanelerin artışı, mesleki örgütlenme girişimleri ve şehrin semtleri de kapsamlı olarak ele alınıyor. Kitap 400’ü aşkın siyah-beyaz fotoğrafı, 300’ü aşkın siyah-beyaz posta kartını ve 70’i aşkın renkli posta kartını içeriyor.
Belgesel Niteliğindeki Posta Kartları
Öncüleri Antranik G. Cevahirciyan, M. Mugamyan ve V. Pernayan olan Ankara fotoğrafçılığının başlangıcı 1890’lı yıllara dayanıyor. Kurtuluş Savaşı yıllarında Türk fotoğrafçıların sürece dahil olmasıyla Etem Tem ve Esat Nedim (Tengizman) gibi fotoğraf subayları, kendi adlarına fotoğrafhane açan Çulluzâde Mehmet Adil Bey (Adil Çullu) ve İsmail Remzi Bey (Remzi Tezel) gibi isimler de öne çıkıyor.
Ankara’da Osmanlı Dönemi posta kartlarının üretim ve kullanımı 1890’lı yıllardan Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yıllarına kadar uzanıyor. Dönemin Mugamyan Biraderleri tarafından bastırılan belgesel değerindeki bu posta kartları, kitapta şehirden otuzu aşkın sahneyi gözler önüne seriyor. Erman Tamur’un kaleme aldığı kitapta, üretimin kesintiye uğradığı yaklaşık on yılın ardından yeni bir canlanma sürecinin yaşandığı Cumhuriyet Dönemi’ne ait posta kartları da okurla buluşuyor.
Cumhuriyet Dönemi Ankara Fotoğrafçıları
Ankara’ya dair önemli toplumsal ipuçları taşıyan kitap, Cumhuriyet devrimlerinin giderek kabul gördüğü 1930’lu, 1940’lı yılların atmosferini de bu görsel dünya üzerinden sergiliyor. Ankaralıların fotoğrafla ilişkisinin yoğunluk kazandığı, amatör fotoğrafçılığın giderek yaygınlaştığı bu dönem, çok sayıda fotoğrafhanenin faaliyet gösterdiği yıllara da hazırlık niteliği taşıyor. Ankaralı birçok ailenin yolunun düştüğü, şehrin hafızasını taşıyan “Foto Rıdvan”, “Foto Ailesi” gibi mekânlar ve portrecilik sanatında iz bırakan Osman Darcan gibi isimlerin hikâyeleri kitapta kendine yer buluyor.
Önemli bir gelişim sürecini belgeleyen kitap, matbaa baskısıyla oluşturulan Osmanlı Dönemi posta kartlarının ardından fotoğraf tekniğiyle çoğaltılan posta kartlarını da örneklendiriyor. M.B, Esat Nedim, M. Cemal, J. Weinberg, Foto Celal gibi isimlerin imzasını taşıyan bu dönemin ardından 1950’lerin yeni teknolojisi okurla paylaşılıyor. Renkli üretimin başladığı ve Ankara posta kartlarının yepyeni bir yüze kavuştuğu bu dönem, Çetin Gökçeatam ve Keskin Color gibi tanıdık isimlerin imzasıyla yeni baskı tekniklerine tanıklık ediyor.
VEKAM Antranik’ten Foto Rıdvan’a, Mugamyanlar’dan Gökçeatam’a Ankara’da Fotoğrafçılık ve Posta Kartları (1890-1960) kitabıyla, konuyla ilk kez tanışacak okurlar için kapsamlı bir bakış sunmanın yanı sıra yeni araştırmalar için de sağlam bir başlangıç noktası oluşturuyor.
