İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) dünyanın en kapsamlı deniz ürünleri fuarı olan Seafood Expo Global’de 20 firma ile yer aldı. Fuara biz de birliğin davetlisi olarak katıldık. Avrupa’nın en büyük su ürünleri ihracatçısı Norveç ile yarıştığımız fuarda ziyaretçilere özel şefin hazırladığı yemekler de ikram edildi.
MİKTAR ARTTI DEĞER DÜŞTÜ
Fuarda yoğun bir müşteri trafiği içinde olan İSHİB Başkan Yardımcısı Oğulcan Kemal Sagun ile sohbet ettiğimizde özellikle Türk somonunda miktar bazında ciddi bir ihracat başarısı yakalandığı halde değerde düşüş olduğunu öğrendik. Bu durumdan rahatsızlığını açık ifadelerle dile getiren Sagun, “Geçen yıla göre ihracat miktar bazında yüzde 250 artmış ama değer bazında yüzde 30 düşmüş. Küresel faktörlerden de kaynaklı bir durum. Çünkü Japonya’da yenin dolara karşı değer kaybetmesinin yanında Rusya’nın enflasyonla mücadele için ithalat politikasını devreye alarak alıcıları tekelleştirmesi ve fiyat kırması etkili oldu. Örneğin Rusya’da 50 müşteri vardı. Bire indi. Hatta burada gelip bizi ziyaret ettiler.” bilgilerini verdi.
TÜRK SOMONU DAHA KALİTELİ
Öte yandan Norveçle rekabet edebilmek için sektörün daha 40 fırın ekmek yemesi gerektiğini dile getiren Sagun, “Bizde miktar artıp değer düşerken, Norveç’te miktar yüzde 30 düştü, değer yüzde 259 arttı. Norveç modeline bakmamız lazım. Yapılmış üniversite çalışmaları var. Türk somonu omega 3 yağ asitleri bakımından daha iyi. Ülkeler bizi tercih ediyor elde balık kalmıyor ama bunu avantaja çeviremiyoruz.” diye konuştu.
KOTA SORUNU VAR
Türk balıkçıların Malta, Mısır, Suriye ve Batı Afrika açıklarında avcılık yaptığını kaydeden Sagun, orkinos için koyulan kotaların kura ile dağıtılmasını da eleştirdi. Orkinos avlayacak kapasitesi olmadığı halde kuraya katılanlar daha sonra bu kotaları satarak para kazanırken, yetkinliği olan balıkçıların kota bulmak zorunda kaldığını değinen Sagun, ayrıca şunları kaydetti: “Biz Batı’dan daha rekabetçi değiliz. Bizdeki dalgıçlar Yunanistan’a göre daha fazla maaş alıyor avro bazında bile. Ücretler arttı ama kur aynı oranda artmadı.”
İHRACAT HEDEFİ 2 MİLYAR DOLAR
2023 yılında 1 milyar 736 milyar dolarlık ihracat yapan sektörün 2024 yılı hedefi 2 milyar doları yakalamak. En fazla ihracat yapılan ülkeler 325 milyon dolar ile Rusya, 190 milyon dolar ile İtalya, 156 milyon dolar ile Birleşik Krallık. Üretimin yüzde 80’i ihraç ediliyor. Bu ihracatın yüzde 75’ini çupra, levrek, orkinos, alabalık ve son yıllarda Türk somonu oluşturuyor. Kalan yüzde 15’i ise kerevit ve salyangoz, deniz salyangozu gibi kabuklu deniz ürünleri. Çupra, levrek ve alabalık ağırlıklı olarak AB ülkeleri ve Rusya’ya yapılırken, Orkinosun neredeyse tümü Japonya’ya ihraç ediliyor. Sektörde 700 bin tonluk toplam üretimin 400 bin tonu çiftlik üretimi 300 bin tonu ise yabani avcılık şeklinde.
RECEP ERÇİN / BARCELONA